Zrozumieć status zatrudnienia w UK

Rodzaj zatrudnienia wpływa na to, jakie prawa przysługują pracownikowi i jakie obowiązki ma pracodawca. Oto główne typy zatrudnienia według prawa pracy w Wielkiej Brytanii:

Pracownik (Employee)

Pracownik zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę i korzysta z pełnych ustawowych uprawnień, w tym:

• • Ochrony przed niesłusznym zwolnieniem

• • Odprawy z tytułu redukcji etatu

• • Urlopu macierzyńskiego/ojcowskiego

• • Obowiązkowych składek podatkowych i na ubezpieczenie (PAYE)

  
  

Pracownik zwykle pracuje wyłącznie dla jednego pracodawcy i jest częścią jego struktury.

Osoba samozatrudniona (Self-Employed)

Samozatrudnieni działają na podstawie umowy o świadczenie usług. Prowadzą własną działalność, dlatego:

• • Pracują dla klientów lub zleceniodawców

• • Ponoszą ryzyko finansowe

• • Nie mają praw pracowniczych, takich jak płatne urlopy

• • Mogą kwalifikować się jako „pracownik” w niektórych przypadkach, jeśli ich usługi są częścią działalności innego podmiotu

  
  

Chroni ich głównie prawo kontraktowe i deliktowe, a nie kodeks pracy.

Pracownik pośredni (Worker)

Ta kategoria jest pośrednia między pracownikiem a osobą samozatrudnioną. Każdy pracownik jest workerem, ale nie każdy worker to pracownik.

Przysługują im:

• • Płaca minimalna

• • Płatny urlop

• • Ochrona przed dyskryminacją

  
  

Worker musi świadczyć pracę osobiście i nie może być traktowany jako klient firmy.

Umowa zerogodzinowa (Zero-Hour Contract)

Ten typ umowy nie gwarantuje godzin pracy ani nie wymaga przyjęcia zlecenia. Osoba zatrudniona na takich warunkach może być:

• • Pracownikiem

• • Workerem

• • Albo żadnym z nich

  
  

Zależy to od faktycznego charakteru relacji, np. od wzajemnych zobowiązań między stronami. Umowy zerogodzinowe dają firmom elastyczność, ale są objęte specjalną ochroną, np.:

• • Zakaz klauzul wyłączności (pracownik może pracować dla innych)

Jak ustala się status zatrudnienia?

Sąd bada rzeczywisty charakter współpracy, nie tylko nazwy stanowisk czy zapisy w umowie. Uwzględnia:

• • Poziom kontroli nad pracownikiem

• • Wzajemne zobowiązania

• • Stopień włączenia osoby do struktury firmy

📌 Nie jesteś pewny/pewna swojego statusu lub przysługujących Ci praw? Zapraszam do kontaktu—chętnie pomogę to wyjaśnić!